Dünyanın merak ve endişeyle beklediği karar, bugün açıklanacak. ABD Başkanı Donald Trump, İran'la yapılan nükleer anlaşma dan Washington'ın çekilip çekilmeyeceğini dünyaya ilan edecek.
Trump, haftalardır gündemden düşmeyen anlaşmayla ilgili son sözünü bugün Beyaz Saray'daki basın toplantısında söyleyecek.
Sık kullandığı Twitter'dan bir mesaj paylaşan ABD lideri, "Beyaz Saray'da yarın saat 14:00'de (TSİ 21:00) İran nükleer anlaşmasıyla ilgili kararımı açıklayacağım" dedi.
Donald J. Trump✔@realDonaldTrump
I will be announcing my decision on the Iran Deal tomorrow from the White House at 2:00pm.
Beyaz Saray önünde toplanan göstericiler, anlaşmanın devam etmesini isteyen pankartlar açıp sloganlar attı.
Anlaşmanın çökme ihtimaline karşı masada oturan diğer ülkeler aylardır Trump'ı ikna etmeye çalışıyor. Dün Washington'ı ziyaret eden İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Jonshon "Anlaşmayı terk etmek hata olur" diyerek net mesaj verdi.
ABD'nin yanı sıra Çin, Rusya Almanya Fransa ve İngiltere tarihi anlaşmaya imza koymuştu. Özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya'nın ikna çabalarına karşın Trump'ın masadan çekilmesi bekleniyor.
Reuters haber ajansı, konuyla ilgili haberinde hem Avrupa'dan hem de ABD'den bazı diplomatların görüşlerine yer verdi. Avrupalı bir diplomat "Gelecek birkaç günde büyük bir değişiklik olmazsa, Trump'ın İran'a yaptırımlardan vazgeçeceğini sanmıyorum" dedi ve Trump'ın anlaşmayı sürdürmesinin 'çok az bir ihtimal' olduğunu söyledi.
ABD'li üst düzey bir yetkili ise, Avrupalı müttefiklerin ikna çabalarının Trump'ın kararında etkili olup olmayacağının belirsiz olduğunu aktardı.
Göreve geldiğinden beri anlaşmayı diline dolayıp 'felaket' ve 'delilik' gibi kelimelerle tanımlayan Trump, Avrupalı müttefiklerinden 12 Mayıs'a kadar kendisine göre anlaşmadaki 'korkunç hatalar'ın değiştirilmesini istemişti.
Fransa lideri Macron, Beyaz Saray'ı ziyaretinde Trump'la anlaşmanın revize edilmesi için uzlaşmıştı. Macron'a göre, anlaşma mükemmel değil ancak şu anda bir 'B planı' yok.
Anlaşmanın İran'ın balistik füze programına ve Tahran'ın bölgedeki etkinliğinin azaltılmasına yönelik maddeler de içermesi gerektiğini vurgulayan Macron, "Rusya ve Türkiye'nin de bu sürece dahil olmasını istiyoruz" demişti.
İran: Tarihi hata olur
Karar öncesi beklendiği gibi İran ve müttefikleri ABD Başkanı'nı sert şekilde uyarıyor.
Tahran'dan dün peş peşe açıklamalar geldi, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ABD'nin 'tarihi bir pişmanlık' yaşayacağını söyledi. Ruhani, İran'ın Trump'ın vereceği her karara karşı bir planı olduğunu ve karşılık vereceklerini duyurdu.
Rusya ve Çin de daha önce yaptıkları açıklamalarla Tahran yönetimine açık destek verip anlaşmanın arkasında durdu.
İran'ın ezeli düşmanı İsrail ise, son haftalarda Tahran'ı nükleer programı hakkında düpedüz yalan söylemek ve hile yapmakla suçluyor.
Başbakan Binyamin Netenyahu, canlı yayında kamera karşısına geçerek birçok belgeyi kamuoyuna açıkladı ancak Netanyahu'nun gösterdikleri ikna edici bulunmadı. Netanyahu'yu yüzde 100 haklı bulan isim ise, Donald Trump oldu.
Anlaşma neler içeriyor?
Üç yıl önce Türkiye'nin de çabalarıyla imzalanan tarihi anlaşma, İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırmaya karşılık ekonomik yaptırımların kaldırılmasını içeriyordu. Resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı olan anlaşmaya göre, İran uranyum zenginleştirdiği santirfüjleri azaltma taahütünde bulunuyor.
Anlaşma koşulları İran'ın zenginleştirilmiş uranyumu büyük anlamda azaltması ve nükleer silah yapmaya yetecek düzeye çıkarmamasını öngörüyor.
Anlaşmadan sonra İran'ın Natanz ve Fordo tesislerindeki santrifüj sayısı azaltıldı ve tonlarca az zenginleştirilmiş uranyum Rusya'ya gönderildi.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndan denetçiler İran'ın nükleer tesislerinde teftiş yapma yetkisine sahipti.
