ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, 1 Ocak 2020 itibarıyla hükme bağlanmış dosyalarda basit yargılama usulünün uygulanamayacağına ilişkin kanun hükmünü iptal etti.
Bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, Yargıtay 8. Ceza Dairesi ile Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi, baktıkları davalarda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun geçici 5. maddesinin (d) bendinin "1 Ocak 2020 tarihi itibarıyla hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda basit yargılama usulü uygulanmaz." bölümünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Yüksek Mahkeme, "hükme bağlanmış" ibaresinin, anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline, "kesinleşmiş" ibaresinin ise anayasaya aykırı olmadığına ve itirazın reddine karar verdi.
İptal kararında, anayasanın, cezayı ağırlaştıran kanunun yürürlük tarihinden önce işlenmiş suçlara uygulanmasını açık biçimde yasakladığı belirtildi.
Hukuki belirliliğin ve hukuk güvenliğinin bir sonucu olan bu yasağın, aynı zamanda suçun işlendiği tarihteki kanuna göre lehe olan sonraki kanunun uygulanmasını gerekli kıldığı anlatılan kararda, lehe ceza kanununun geçmişe uygulanmasının hukuk devletiyle bağlantılı olarak adalet ve hakkaniyet ilkelerinin de bir gereği olduğu vurgulandı.
Kanun'un 251. maddesinin (3) numaralı fıkrasının basit yargılama usulünün uygulanması sonucunda mahkumiyet kararı verilmesi halinde sonuç cezada dörtte bir oranında indirim yapılmasını öngördüğü aktarılan kararda, itiraz konusu kuralın henüz kesinleşmemiş, dolayısıyla yeni yargılama usulünün uygulanabileceği dosyalarda ceza miktarı üzerinde fail lehine etkisi olan basit yargılama usulünün belirli bir tarih itibarıyla hükme bağlanmış dosyalarda uygulanmamasını öngörmek suretiyle Anayasa'nın 38. maddesinde düzenlenen suçta ve cezada kanunilik ilkesini ihlal ettiği kaydedildi.
- "Kesinleşmiş dosyalarda uygulanabilirliği bulunmamaktadır"
İptali istenen kanun hükmündeki "kesinleşmiş" ibaresi yönünden yapılan itirazın reddine ilişkin kararda ise basit yargılama usulünün ilk derece mahkemesi önündeki süreçle ilgili olduğuna işaret edildi.
Kanun koyucunun bu usulün uygulandığı davalarda, bazı muhakeme işlemlerinin yapılmamasını düzenlemek suretiyle yargılamaların mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırılmasını amaçladığı anlatılan kararda, "Muhakeme sürecinin kesinleşmiş mahkeme kararıyla tamamlanması nedeniyle kesinleşmiş dosyalarda basit yargılama usulünün uygulanabilirliği bulunmamaktadır. Dolayısıyla kesinleşmiş dosyalarda basit yargılama usulünün uygulanmamasını öngören kural, Anayasa'nın 38. maddesine aykırılık teşkil etmez." ifadesi kullanıldı.
Anayasa Mahkemesi, kararları oy çokluğuyla aldı.
