ANKARA (AA) - AHMET SERTAN USUL - Kan damarlarının iltihabına yol açan Behçet hastalığını bulan Türk bilim insanı Ord. Prof. Dr. Hulusi Behçet, hayatı boyunca ulusal ve uluslararası alanda yayımladığı 196 bilimsel makaleyle Türkiye ve dünyada tıbbın gelişmesine büyük katkı sağladı.
AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgilere göre, 20 Şubat 1889'da İstanbul'da doğan Hulusi Behçet, ortaöğrenimini, maarif müdürü olan babasının görevi nedeniyle Beyrut Fransız Okulu ve Beşiktaş Rüştiyesinde tamamladı. Behçet, aldığı eğitimlerle Almanca ve Fransızca öğrendi.
Behçet, Gülhane Askeri Tababet ve Tatbikat Mektebi'nden 1910'da mezun olarak tıp öğrenimini bitirmesinin ardından 1914'e kadar Gülhane Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniğinde dönemin ünlü doktorları Eşref Ruşen, Talat Çamlı ve bakteriyolog Reşat Rıza'nın asistanlığını yürüttü.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Edirne'deki askeri hastanede dermatoloji ve zührevi hastalıklar uzmanı olarak çalışan Behçet, daha sonra tıbbi bilgisini artırmak için yurt dışına çıktı.
Behçet, Budapeşte ve Berlin'deki çeşitli hastanelerde deri ve frengi hastalıkları üzerine çalıştıktan sonra 1919'da yurda döndü.
Hulusi Behçet, 1923'te atandığı Hasköy Zührevi Hastalıklar Hastanesi Başhekimliği görevini 6 ay kadar sürdürdükten sonra Gureba Hastanesinde dermatoloji uzmanı olarak çalıştı.
1933'teki üniversite reformunda İstanbul Üniversitesi Deri Hastalıkları ve Frengi Kliniğine "profesör" seçilen Behçet, bu unvanı alan ilk Türk akademisyen oldu.
Behçet, 1935'te Budapeşte'de yapılan uluslararası kongrede "mikozlar" konusundaki çalışmaları nedeniyle "Budapeşte Uluslararası Dermatoloji Kongresi Diploma ve Plaketi" ile ödüllendirilirken 1936'da "Dermatologische Wochenschrift" ve "Medizinischer Welt" adlı Alman tıp dergilerinin editörler listesine seçildi.
1939'da "ordinaryüs profesör" olan Behçet, deri ve zührevi hastalıklar alanında birçok çalışmaya imza attı.
Behçet, uzun yıllar "incir dermatiti" üzerine çalışarak, bu deri hastalığının dünyada tanınmasını sağladı.
"Şark çıbanı" adlı deri hastalığı üzerine de çalışmalar yapan Behçet, bu hastalığa ait "çivi belirtisi"ni tanımladı. Behçet, Türkiye'deki "arpa uyuzu" konusunda incelemeler yaparak birçok yazı yazdı.
Behçet'in 1934-1947 yıllarında çıkardığı "Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi" adlı dergi, uzun yıllar ülke hekimlerine dermatoloji alanındaki yenilikleri ve çalışmaları yansıtan önemli bir kaynak oldu.
- Behçet hastalığı
Çalışmaları sonucunda, 3 hastasındaki ağız içi ve genital bölgede tekrarlayan ülserler, gözde kızarıklık ve görme bozuklukları gibi semptomların yeni bir hastalık olduğunu belirleyen Behçet, bu konudaki yazısını 1936'da "Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi"nde yayımladı.
Behçet, hastalığa ilişkin 1937 ve 1938 yıllarında "Dermatologische Wohenschrift" dergisinde detaylı yazılar yazdı. O yıllarda yabancı ülkelerdeki bazı deri hastalıkları uzmanlarının yazılanlara itiraz etmesine karşın dünyanın farklı yerlerinden bildirilen yeni vakalar Behçet'in yeni bir hastalık tespit ettiği konusundaki haklılığını ortaya koydu.
Bu çalışmaların ardından 1947'de Uluslararası Cenevre Tıp Kongresinde Hulusi Behçet'in buluşu "Morbus Behçet" olarak adlandırıldı.
Böylece, kan damarlarının iltihabına neden olan hastalık, tıp literatürüne Hulusi Behçet'in adıyla "Behçet hastalığı" olarak geçti.
- Çok sayıda makaleyi Türkçeye çevirdi
Behçet hastalığının yanı sıra yaygın ve bulaşıcı birçok hastalığın belirtilerini de topluma duyuran Hulusi Behçet, 1940'da frengi konusunda kitap yayımladı.
Dermatoloji alanında üretken bir bilim insanı olarak birçok ulusal ve uluslararası kongreye katılan, bilimsel dergilerde makaleleri yayımlanan Behçet ayrıca yeni kuşakların eğitimine yardımcı olmak için çok sayıda makaleyi Türkçeye çevirdi.
- Bilim dergilerinde 196 makalesi yayımlandı
Ulusal ve uluslararası bilim dergilerinde 196 makalesi yayımlanan Behçet'in, "Halep veya Şark Çıbanlarının Diyaretermi ile Tedavisi", "Frengi Dersleri", "Klinikte ve Pratikte Frengi Teşhisi ve Benzeri Deri Hastalıkları" gibi kitapları da bulunuyor.
Türkiye ve dünyada tıbbın gelişmesine büyük katkı sağlayan Behçet, 8 Mart 1948'de hayatını kaybetti.
